Ngành điện không chỉ là một ngành kinh tế thông thường, mà còn là trụ cột liên quan trực tiếp đến an ninh năng lượng quốc gia. Với đặc tính là một ngành phòng thủ, nhu cầu tiêu thụ điện luôn ổn định và tăng trưởng cùng với sự phát triển của nền kinh tế, khiến cổ phiếu ngành điện trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho các nhà đầu tư dài hạn.
Tuy nhiên, đây là một ngành phức tạp với nhiều khâu vận hành riêng biệt. Hiểu rõ chuỗi giá trị ngành điện sẽ giúp nhà đầu tư “bóc tách” được dòng tiền, nhận diện các doanh nghiệp hưởng lợi trong từng giai đoạn và đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.
Tổng Quan Chuỗi Giá Trị Ngành Điện
Chuỗi giá trị ngành điện Việt Nam, với đặc thù dựa chủ yếu vào Nhiệt điện và Thủy điện, có thể được chia thành 3 giai đoạn chính, liên kết chặt chẽ với nhau: Đầu vào → Hoạt động kinh doanh → Đầu ra.
Giai Đoạn 1: ĐẦU VÀO – Nền Tảng Của Ngành Điện
Đây là giai đoạn khởi tạo, tập trung vào việc chuẩn bị các yếu tố cần thiết để sản xuất ra điện năng.
- Vốn đầu tư: Ngành điện đòi hỏi vốn đầu tư ban đầu cực kỳ lớn để xây dựng nhà máy, hạ tầng lưới điện. Nguồn vốn này có thể đến từ vốn chủ sở hữu (VCSH) hoặc vốn vay.
- Nguồn năng lượng sơ cấp: Đây là “nguyên liệu” chính để tạo ra điện.
- Nhiệt điện: Than, Khí.
- Thủy điện: Nước.
- Năng lượng tái tạo: Năng lượng mặt trời, gió.
- Công nghệ & Thiết bị: Bao gồm các máy móc phức tạp như tua-bin, lò hơi, pin mặt trời, lưới điện thông minh…
- Nhân lực: Đội ngũ kỹ sư, công nhân, quản lý có trình độ chuyên môn cao.
Giai Đoạn 2: HOẠT ĐỘNG KINH DOANH – Biến Năng Lượng Thành Dòng Điện
Sau khi có đủ các yếu tố đầu vào, dòng điện sẽ được tạo ra và đưa đến tay người tiêu dùng qua các khâu sau:
- Sản xuất điện: Đây là hoạt động chính tại các nhà máy điện. Cơ cấu sản lượng điện tại Việt Nam hiện nay bao gồm:
- Nhiệt điện than: ~50-57%
- Thủy điện: ~29-31%
- Năng lượng tái tạo: ~13-15%
- Nhiệt điện khí: ~6-7%
- Truyền tải điện: Vận hành lưới điện cao thế để đưa điện từ nhà máy đến các khu vực tiêu thụ, chủ yếu do Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) đảm nhiệm.
- Phân phối điện: Vận hành lưới điện trung và hạ thế để đưa điện trực tiếp đến từng khách hàng.
- Kinh doanh & Dịch vụ khách hàng: Điều phối và mua bán điện năng trên thị trường cạnh tranh.
Giai Đoạn 3: ĐẦU RA – Dòng Tiền Chảy Về Từ Đâu?
Đây là giai đoạn tạo ra doanh thu và lợi nhuận cho các doanh nghiệp trong ngành.
a. Doanh thu bán điện – “Nguồn thu chính”
Đây là nguồn doanh thu lớn nhất, đến từ việc bán điện cho hai nhóm khách hàng chính:
- Khách hàng công nghiệp (chiếm 65%): Các nhà máy, khu công nghiệp, là nhóm tiêu thụ điện lớn nhất và có tốc độ tăng trưởng phụ thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế.
- Khách hàng tiêu dùng và sinh hoạt (chiếm 35%): Các hộ gia đình, cơ quan, trường học, có nhu cầu tiêu thụ ổn định.
b. Doanh thu dịch vụ
Bao gồm các khoản phí như phí đấu nối lưới điện, dịch vụ tư vấn, thiết kế, xây lắp các công trình điện và cho thuê hạ tầng lưới điện.
c. Lãi từ hoạt động đầu tư
Các doanh nghiệp trong ngành có thể đầu tư tài chính hoặc góp vốn vào các dự án năng lượng khác để tạo ra thêm lợi nhuận.
“Bản Đồ” Cổ Phiếu Ngành Điện Trên Sàn Chứng Khoán
Hiểu rõ chuỗi giá trị giúp nhà đầu tư dễ dàng phân loại các doanh nghiệp tiêu biểu trong ngành:
- Nhóm Nguồn Năng Lượng Sơ Cấp (Đầu vào):
- PV GAS (GAS): Phân phối khí cho các nhà máy nhiệt điện khí.
- Tổng Công ty Khoáng sản TKV (VIMICO): Cung cấp than cho các nhà máy nhiệt điện than.
- Nhóm Sản Xuất Điện:
- Tổng Công ty Điện lực Dầu khí (POW): “Ông lớn” trong mảng nhiệt điện (cả khí và than).
- CTCP Cơ Điện Lạnh (REE): Danh mục đa dạng gồm thủy điện, nhiệt điện và năng lượng tái tạo.
- CTCP Điện Gia Lai (GEG): Chuyên về năng lượng tái tạo và thủy điện.
- Tập đoàn Hà Đô (HDG): Tập trung vào mảng năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió) và thủy điện.
- Nhóm Xây Lắp, Phân Phối & Dịch Vụ:
- CTCP Tập đoàn PC1 (PC1): Doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực xây lắp điện, đồng thời tham gia cả sản xuất và phân phối điện.
- CTCP Tư vấn Xây dựng Điện 2 (PECC2): Chuyên về tư vấn, thiết kế và các dịch vụ kỹ thuật cho ngành điện.
Lời khuyên đầu tư: Ngành điện mang tính phòng thủ cao, phù hợp với đầu tư dài hạn. Tùy vào khẩu vị rủi ro, nhà đầu tư có thể lựa chọn các nhóm cổ phiếu khác nhau: nhóm sản xuất điện thường có dòng tiền ổn định từ việc bán điện, trong khi nhóm xây lắp như PC1 sẽ hưởng lợi trực tiếp từ các dự án đầu tư phát triển hạ tầng lưới điện quốc gia.
Nếu bạn cần một người đồng hành trong quá trình đầu tư, hãy liên hệ với Fortu Capital qua các phương thức trong website để nhận được sự tư vấn miễn phí!
Website: https://fortucapital.com/
SĐT/Zalo: 0369843741
